Palenie papierosów a zdrowie

Palenie papierosów a zdrowie

Papieros to nie tylko zawarta w nim nikotyna. W dymie papierosowym i samym papierosie znajduje się mnóstwo trujących związków chemicznych, w tym substancji rakotwórczych. Papierosy zawierają substancje smoliste, tlenek węgla, amoniak, cyjanowodór, chlorek winylu, aceton, kadm czy fenol. Nałogowe palenie przyczynia się do rozwoju chorób. Trzy podstawowe rodzaje chorób związanych z nikotynizmem to: nowotwory złośliwe, niewydolność płuc i choroba wieńcowa serca. Jednak liczba schorzeń spowodowanych paleniem tytoniu jest jednak znacznie większa.

Nowotwory złośliwe (raki) tytoniozależne :  rak płuc, rak przełyku, rak krtani, rak wargi, rak języka, rak jamy ustnej, rak trzustki, rak nerki.

Wśród chorych na raka płuca 90% stanowią palacze papierosów, a pozostałe 10% tzw. bierni palacze, narażeni na działanie dymu tytoniowego w domu lub w pracy.

Składniki dymu papierosowego  niszczą równowagę w błonie śluzowej żołądka i znacząco zwiększają ryzyko przewlekłego owrzodzenia. Według badań ryzyko raka żołądka wzrasta od 50 do 100%. Większy wzrost został odnotowany u kobiet palących papierosy, jest on również uzależniony od długości i intensywności palenia. Dopiero 10 lat od rzucenia palenia odnotowuje się znaczące zmniejszenie zagrożenia nowotworem. Palenie tytoniu może powodować raka pęcherza moczowego, jest odpowiedzialne za połowę nowotworów pęcherza u mężczyzn i  jedną trzecią u kobiet. Ryzyko zachorowania na ten typ nowotworu jest dwa do trzech razy większe u osób palących tytoń.

Źródło: http://zapytaj.onet.pl/Category/001,003/2,21799723,Palisz_papierosy.html

Choroby układu krążenia : np. nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, choroba wieńcowa, miażdżyca, tętniak aorty, zawał serca, udar mózgu.

Choroby układu oddechowego : np. astma, gruźlica, grypa, przewlekłe zapalenie oskrzeli;

Choroby układu pokarmowego, np. choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

Choroby oczu - dym papierosowy podrażnia oczy, powoduj zapalenia spojówek, nadmierne łzawienie itd. Inne skutki palenia to również pojawianie się katarakty i zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem. U osób palących ponad 20 lat istnieje wysokie ryzyko zachorowania na zwyrodnienie plamki żółtej. Jest to choroba, która dotyka osoby po 50. roku życia, pozbawiając je widzenia centralnego. Uniemożliwia to oglądanie TV, czytanie czy prowadzenie samochodu .

Przyspieszona menopauza oraz osteoporoza : palenie tytoniu może przyspieszyć pojawienie się menopauzy nawet o 5 lat. Palenie papierosów zmniejsza również gęstość kości, co jest charakterystyczne dla osteoporozy i może powodować groźne w skutkach złamania kości biodrowych.

Choroby zębów i przyzębia :  np. paradontoza, zapalenie dziąseł, próchnica, nieprzyjemny zapach z ust.

Choroby układu oddechowego – u osób palących najczęściej występują nowotwory języka, dziąseł i podniebienia. Inne skutki palenia to  zmiana głosu (dym atakuje struny głosowe), choroby dziąseł. 

Choroby układy hormonalnego - palenie papierosów zaburza funkcjonowanie tarczycy. U palaczy częściej występuje nadczynność tarczycy i związana z nią choroba Gravesa-Basedowa, jak również niedoczynność.

Nawet jeśli nie ma widocznych objawów, to palenie papierosów często negatywnie wpływa na tarczycę. Według Światowej Organizacji Zdrowia 30% nowotworów trzustki jest spowodowane paleniem papierosów. Czynniki rakotwórcze zawarte w dymie tytoniowym dostają się do trzustki przez krew lub żółć wydzielaną przez wątrobę. Rak trzustki należy do nowotworów o najwyższym odsetku śmiertelności. Mniej niż 5% chorych żyje dłużej niż 5 lat po wykryciu choroby.

Choroby okresu okołoporodowego- palenie w czasie ciąży powoduje liczne zagrożenia. Gwałtownie wzrasta ryzyko ciąży pozamacicznej, poronienia oraz przedwczesnym porodów. Należy pamiętać, że wcześniactwo jest główną przyczyną śmiertelności niemowląt, problemów neurologicznych i rozwojowych. Kobiety palące czynnie lub biernie podczas ciąży częściej niż inne kobiety rodzą dzieci z obniżoną odpornością, które ważą średnio o 150 gramów mniej niż inne noworodki. Skutkami palenia w ciąży są także częstsze zachorowania dzieci na astmę.

Choroby układu rozrodczego- palenie tytoniu zwiększa ryzyko nowotworów szyjki macicy i jajników. Rak jajników jest najbardziej śmiertelnym nowotworem ginekologicznym. Palenie papierosów zwiększa ryzyko impotencji seksualnej. Wpływając negatywnie na układ krążenia, nerwowy i hormonalny, nikotyna dwukrotnie zwiększa ryzyko problemów z erekcją. Im palenie tytoniu jest bardziej długotrwale i intensywne, tym bardziej wpływa na zdrowie seksualne palacza. Dym tytoniowy negatywnie wpływa również na jakość spermy, obniżając ilość i jakość zawartych w niej plemników. Rzucenie palenia z reguły wiąże się z poprawą zdrowia seksualnego.

Choroby skóry- palenie papierosów przyspiesza proces starzenia się skóry, szczególnie skóry twarzy. Dym papierosowy aktywuje gen MMP-1, który jest odpowiedzialny za zmiany skórne: utratę elastyczności, zmarszczki, widoczne pory, niezdrowo wyglądającą cerę.

Powyższa lista chorób nie jest kompletna. Wraz z paleniem papierosów wzrasta ryzyko zachorowania na cukrzycę, osteoporozę, spada odporność, wzrasta podatność na zachorowania na różnego rodzaju infekcje i zakażenia. Szacuje się, że osoby palące mają 20 razy większe szanse zachorować na raka jamy ustnej, gardła, przełyku lub krtani niż abstynenci nikotynowi. W USA nikotynizm jest przyczyną raka płuc w prawie 85% przypadków. A jak nikotyna wpływa na serce? Nikotyna przyłącza się do receptorów nikotynowych, podwyższając w ten sposób ciśnienie krwi, przyspieszając akcję serca i zwiększając zużycie tlenu przez mięsień sercowy, co może skutkować zawałem serca. Dym papierosowy uszkadza również ściany naczyń krwionośnych, przyspiesza rozwój miażdżycy i wywołuje metaplazję nabłonka w oskrzelach. Nabłonek rzęskowy w oskrzelach pod wpływem dymu tytoniowego zamienia się z nabłonek płaski i nie może oczyszczać płuc z zanieczyszczeń. W ten sposób dochodzi do obturacyjnej choroby płuc.

U kobiet, które zaczynają palić przed 18. rokiem życia i wypalają dziennie 20 papierosów, wzrasta ryzyko bezpłodności. Palące kobiety w ciąży muszą liczyć się z powikłaniami, np. w postaci zespołu nagłej śmierci noworodka, urodzeniem dziecka o niskiej masie urodzeniowej, niedotlenieniem płodu albo poronieniem. Palenie tytoniu wpływa niekorzystnie na układ ruchu i proces kształtowania się kości. Palacze częściej chorują na reumatyzm i osteoporozę oraz degeneracyjne urazy kręgosłupa. Nikotyna sprzyja większej produkcji kwasu żołądkowego, a co za tym idzie – chorobie wrzodowej żołądka. Nikotyna destabilizuje również pracę układu hormonalnego, np. tarczycy. Skutki nikotynizmu można mnożyć i mnożyć, np. impotencja, katarakta, zwyrodnienie plamki żółtej, zapalenie płuc czy astma oskrzelowa.

Literatura :

1.     Cungi Ch., Stawić czoło uzależnieniom. Alkohol, nikotyna, narkotyki, hazard, „Pax”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-211-1760-7.

2.     Słowik-Gabryelska A., Patologie społeczne – alkoholizm, narkomania, nikotynizm, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006, ISBN 83-7241-490-4