Dym tytoniowy

Dym tytoniowy

Dym tytoniowy powstaje w czasie niecałkowitego spalania tytoniu. Składa się z fazy gazowej i rozproszonych w niej cząsteczek stałych. Z uwagi, że procesowi spalania towarzyszy wytwarzanie ciepła, składniki dymu tytoniowego ulegają pirolizie, a aktywne cząsteczki łączą się ze sobą w procesie pirosyntezy, tak że powstają nowe związki chemiczne. Dym tytoniowy zawiera ponad  4 000 związków chemicznych wpływających na organizm, w tym ponad czterdziestu udowodniono działanie rakotwórcze.

Źródło: http://wydarzenia.felcia.co.uk/londyn/hammersmith-w6/no-smoking-day-rzuc-palenie-9-marca,ad-137816.html

Główne składniki fazy gazowej to: azot, tlen, tlenki węgla, tlenki azotu, amoniak, cyjanowodór, aldehydy i nitrozoaminy. Wśród składników fazy cząstkowej znajdują się między innymi alkaloidy pirydynowe, w tym nikotyna, związki fenolowe, kwasy organiczne, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, aminy aromatyczne i N-nitrozoaminy. W dymie tytoniowym obecne są również metale takie jak arsen, chrom, kadm, nikiel, ołów, polon-210., a także substancje o działaniu drażniącym i toksycznym na nabłonek rzęskowy układu oddechowego : cyjanowodór, aldehyd octowy, akroleinę, amoniak, formaldehyd, tlenki azotu. Toksyczność poszczególnych składników dymu tytoniowego ujawnia się w wyniku oddziaływania bezpośredniego lub pośrednio po metabolicznej aktywacji.

Podczas palenia tytoniu zachodzi wiele złożonych procesów fizykochemicznych

i chemicznych, które mają wpływ na skład dymu tytoniowego. W trakcie zaciągania się dymem tytoniowym powstaje strumień główny, zaś podczas przerw między zaciąganiem powstaje strumień boczny. Skład chemiczny strumienia bocznego różni się nieco od składu strumienia głównego, a powodem tego jest inna temperatura i inny skład podczas powstawania tych dwóch rodzajów dymu, jednak wiele pierwiastków i związków, które są toksyczne w strumieniu głównym występuje również w strumieniu bocznym.

Źródło: http://polisazyciowa.blogspot.com/2013/06/dlaczego-palenie-tytoniu-sprawia-ze.html

Dym wdychany podczas biernego palenia pochodzi głównie ze strumienia bocznego oraz części strumienia głównego, pochodzącego z dymu wydychanego przez osobę palącą tytoń. Dym tytoniowy wprowadzony przez układ oddechowy jest rozprowadzany po całym organizmie, dlatego wywołuje zmiany o charakterze komórkowym, narządowym, układowym i ogólnoustrojowym. Toksyczne działanie dymu tytoniowego rozpoczyna się już na poziomie komórki, kiedy pod wpływem takich związków zawartych w dymie tytoniowym, jak rodniki tlenowe, rodniki azotowe, aldehydy i węglowodory aromatyczne dochodzi do zaburzenia struktury komórki, jej właściwości genetycznych czy właściwości metabolicznych. Nasila się też zjawisko śmierci komórki (nekrozy). Jeśli procesy te dotyczą coraz większej liczby komórek, prowadzą w konsekwencji do zaburzonej pracy narządów i układów.

Literatura:

1.     Zatoński W., Przewoźniak K. (red.): Palenie tytoniu w Polsce: Postawy, następstwa zdrowotne i profilaktyka. Centrum Onkologii, Warszawa 1999.

2.     Kowalewska A.: Ochrona przed narażeniem na środowiskowy dym tytoniowy.

3.     W: Woynarowska B. i in.: Biomedyczne podstawy kształcenia i wychowania. PWN , Warszawa 2010.

4.     Szymborski J., Laskowska-Klita T., Mazur J. (red.): Zdrowie naszych dzieci. Dzieciństwo wolne od dymu tytoniowego. Instytutu Matki i Dziecka, Warszawa 2001.